Paliluska rampa od vajkada neguje duh stare čaršije, gospodskog ali i boemskog Niša. Taj period razvoja grada slikovito je opisao u svojim delima književnik Stevan Sremac.

Palilula je dobila naziv po gradskoj četvrti u južnom delu Niša oko Palilulske rampe i oko nje.

Prvobitno Palilulsko naselje je još kao periferni deo grada , pre spajanja sa Nišom postajalo kao posebno naselje. Zvanično Palilula postaje posebno naselje sa oslobođenjem od Turaka 1878. i sa izgradnjom pirotske pruge.

Danas je to jedna gradska opština od ukupno pet u Nišu, osnovana 2004. godine. Na području Palilule živi oko 73 hiljade stanovnika. Samo srce Palilule je oduvek važilo za stari deo Niša.

„Palilula je uvek predstavljala srce starog Niša o čemu svedoči veliki broj kuća poznatih Palilulaca koje su simboli boemskog i gospodskog Niša“, kaže predsednik Gradske opštine Palilula, Bratislav Vučković.

Simboli paliluske rampe su česme i „palilulski  teferič“ – sam centar opštine a koji se uređuje zahvaljujući Palilulcima udruzeni u Društvo za očuvanje tradicije i ulepšavanje Palilule – SOKAK.

„Na „palilulskom teferiču“ postavljena je rekonstruisana česma „Bure“, poklon Društva za očuvanje tradicije i ulepšavanje Palilule „Sokak“ građanima Niša. Na ovom mestu pre deceniju je bila česma. Poslednjih nekoliko godina nije funkcionisala, čak nije bilo ni namere da ona bude popravljena. Obnovili smo je i popravili kao i Svetinikolsku česmu jednu od najstarijih na Paliluli“, priča Vučković.

Ovo društvo pokrenulo je inicjativu da umetnik i muzičar, legenda Palilule Živorad Isaković Čokalija dobije spomenik na Paliluli.

Inicijativa je potekla od njegovog bratanca, ali i drugih Palilulaca koji žele da se Čokalija sačuva od zaborava. Nema manifestacije Niša, niti bomeske kafane starog juga Srbije u kome nije zasvirao čuveni Žika Čokalija. Bio je umetnik i muzičar, legenda Palilule i grada Niša. Harmoniku je svirao od četrnaeste godine i za njega kažu da je muzičar koji je sigurno najviše svadbi odsvirao u Nišu.

Upamćen je i po tome što je prvi Nišlija koji je svirao uživo na televiziji 1953. godine. Ideja je da se napravi  spomenik na kome će Čokalija biti sa harmonikom, a da se ona svako veče u 19 časova uključi i da se sa nje slušaju Čokalijine pesme.

Simbol Palilule je i Donina česma. Nalazi se na uglu Episkopske i Rajićeve ulice, u neposrednom zaleđu Episkopskog dvora. Česma je dobila naziv po Hadži Doni koji ju je i sagradio tik uz svoju kuću šezdesetih godina XIX veka. Voda za česmu je dovedena iz Kovanluka.

Posle oslobođenja od Turaka, česma je obnovljena i dograđena: imala je lulu, gvozdenu čašu na lancu i kameno korito iz kog je napajana stoka.

Tridesetih godina XX veka, na mestu ranije Hadži Donine kuće podignuta je stambena zgrada ,podernog građanskog izgleda ali je česma ostala. Nedugo potom , priključena je na vodovod i bila je u upotrebi sve do 1970. kada je izgubila vodu.

Zbog svoje istorije, tradicionalne vrednosti i prepoznatljivosti čitavog jednog dela Niša po njoj, na inicijativu građana je obnovljena sredinom sedamdesetih godina. Danas predstavlja vredan spomenički objekat.

Celu epizodu o Palilulskoj rampi iz serijala “NEobične razglednice Palilule” pogledajte na YouTube kanalu „Nove mreže“

Emisija se realizuje uz podršku Gradske opštine Palilula.