Ovog 16. jula biće obeleženo 50 godina od kako je Misija Apolo 11 lansirana ka Mesecu, a 22. jula od kada je čovek prvi put zakoračio na površinu Meseca. Nil Armstrong, jedan od trojice astronauta koji su bili u ovoj ekspediciji, prvi je kročio na Mesec 1969. godine.

Misija Apolo 11 bila je ogroman trenutak u američkoj i svetskoj istoriji te 1969.godine

Svemirska trka se razvila između SAD i tadašnjeg Sovjetskog Saveza, nakon što je 1957. lansiran prvi sovjetski satelit Sputnik.

Kada je Džon F. Kenedi postao američki predsednik 1961. godine, mnogi Amerikanci su verovali da gube trku za tehnološku superiornost svog neprijatelja iz hladnog rata. U toj godini Sovjetski Savez je napravio prvi svemirski let.

SAD su bile odlučne da tamo dobiju misiju sa ljudskom posadom, a 1962. godine Kenedi je u svom govoru najavio: „Odlučili smo da idemo na Mesec!“

Svemirska trka se nastavila i 1965. godine Sovjeti su uspešno vodili bespilotnu letelicu da se spusti na Mesec.

Kako je Amerika planirala svoju misiju?

Američka svemirska agencija, NASA, uložila je ogromna sredstva za ono što je postalo poznato kao program Apollo. Oko 400.000 ljudi radilo je na 17 misija Apolla, što je koštalo 25 milijardi dolara.

Tri astronauta su izabrana za misiju Apollo 11: Baz Oldrin, Nil Armstrong i Majkl Kolins. Moćna raketa – Saturn V – nosila je Apollo modul za komandu i službu i priloženi lunarni modul koji je trebalo da se spusti na Mesec.

Plan je bio da se Zemljina orbita iskoristi za dostizanje Meseca, nakon čega bi Armstrong i Oldrin ušli u lunarni modul. Oni bi se spustili na površinu Meseca dok bi Kolins ostao u komandnom i servisnom modulu.

Prvi let sa posadom koji je trebalo da testira ulazak u orbitu bio je Apolo 1 1967. godine. Ali tokom pred-letnih rutinskih provera, požar je prošao kroz komandni modul i ubio tri astronauta. Svemirski letovi sa ljudstvom bili su suspendovani mesecima.

Tokom same misije Apollo 11 1969. godine bilo je problema sa komunikacijom sa zemaljskom kontrolom. Na računaru se oglasila poruka upozorenja koju posada nikada ranije nije čula. Lunarni modul se takođe završio dodirivanjem od prvobitne ciljne oblasti.

Uprkos ovim problemima, 20. jula – skoro 110 sati nakon napuštanja Zemlje, Nil Armstrong je postao prva osoba koja je izašla na površinu Meseca. Nakon 20 minuta ga je pratio Baz Oldrin.

Armstrongove reči ušle su u istoriju: „To je jedan mali korak za čoveka, ali veliki za čovečanstvo.“

Dvojica muškaraca provela su više od dva sata izvan lunarnog modula, prikupljajući uzorke sa površine, fotografišući ih i postavljajući brojne naučne eksperimente. Nakon što su završili svoje istraživanje Meseca, dvojica muškaraca su uspela da pristanu sa komandnim i servisnim modulom. Počelo je povratno putovanje na Zemlju i posada je pala u Tihi okean 24. jula.

Inače, Apollo 11 je bila prva misija koja je trebalo da spusti ljude na Mesec, peta u okviru Apollo programa i treća sa ljudskom posadom.

Procenjuje se da je 650 miliona ljudi širom sveta posmatralo prvo sletanje na Mesec. Za SAD, postignuće je pomoglo da pokaže svoju moć svetskoj publici. To je takođe bio važan podsticaj nacionalnom samopoštovanju na kraju burne decenije (ubistvo Kenedija, rasni neredi u većim gradovima i nelagoda oko vojnog učešća u Vijetnamu).

Kako znamo da se to stvarno dogodilo?

Sveukupno šest američkih misija dovelo je ljude na površinu Meseca do kraja 1972. godine, ali do danas postoje teorije zavere koje govore o tome da li su sletanja zaista izvedena.

Najznačajnija tvrdnja je da u periodu od 1969. do 1972. nije bilo sletanja na Mesec i da je sve bilo lažirano kako bi NASA prevarila javnost.

Ipak, NASA je imala izviđački brod koji se okreće oko Meseca od 2009. godine. On šalje slike visoke rezolucije koje pokazuju znake istraživanja na površini od strane misije Apolla, kao što su otisci stopala i tragovi točkova. Postoje i geološki dokazi o stenama koje su vraćene sa površine.

Koja je svrha odlaska na Mesec?

SAD je jedina zemlja koja je dovela ljude na površinu Meseca. Međutim, Rusija, Japan, Kina, Evropska svemirska agencija i Indija su ili poslale sonde da kruže oko Meseca, ili su sletele na njegovu površinu. Zemlja koja je u stanju da to učini ima tehnološku snagu, što joj daje članstvo u elitnom klubu.

Postoje i praktičniji razlozi kao što je želja da se iskoriste resursi Meseca. Led koji se nalazi na oba pola olakšava plovilu da prodre dublje u svemir, jer sadrži vodonik i kiseonik koji se mogu koristiti za punjenje raketa.

Takođe postoji interesovanje za rudarstvo Meseca za zlato, platinu i retke metale retke, iako još nije jasno koliko bi bilo lako izdvojiti takve resurse.