Jedno od najvažnijih mesta za sve Palilulce je crkva Svetog Nikole, odnosno Svetinikolska crkva. Ovaj hram nalazi se na mestu na kojem još u 11. veku sazidan verski objekat.

Najstarije bogosluženo mesta u Nišu nalazi se na teritoriji Gradske opštine Palilula.

U prošlim vremenima crkva je bila malo niže od današnjeg hrama, na mestu gde je sada paraklis  Preobraženja Gospodnjeg. Veruje se, a prema sačuvanim podacima se i zna da su u njoj nekada bile položene mošti Svetog Prokopija. Mošti su tu čuvane  još pre 14. veka, kada su predate u Prokuplje.

Dolaskom Turaka u Niš ova srkva je srušena i pretvorena u džamiju i tako je služila sve do 16. veka  kada je obnovljena.

Starešina crkve otac Zoran Filipović  kaže da je početkom 17. veka tadašnji hram dorađen.

„Posle prve seobe Srba hram je bio potpuno  uništen. Po svedočenju Feliksa Kanica koji je video ruševine tog hrama, on je bio veoma bogato sazidan i sa veoma kvalitenim freskama čiji se ostaci i danas čuvaju“, kaže Filipović.

Nakon toga početkom 18. veka crkva je ponovo sagradjena i posle Austro-Turskog rata Turci su je ponovo pretvorili u džamiju a kasnije je i srušili.

Crkva je osveštana nakon oslobođenja Niša, 1879. godine na dan Svetih cara Konstantina i carice Jelene.

Nakon oslobodjenja Niša 1878. godine džamija je odlukom tadašnjih verskih vlasti islamske zajednice bila vraćena Srbima, odnosno staroj veri, jer je niko nije ni koristio.

„Minaret je stalno padao i ljudi su se plašili jer su smatrali da je to pokoreno i oteto i nisu hteli ovde da se mole. Tako da je crkva vraćena i na toj postojećoj džamiji samo je dodat krst i preuređena u hrišćansku bogomolju“, kaže Filipović.

Posle burne viševekovne istorije, hram je u 20. a zatim i u 21. veku više puta renoviran.

U doba vladike Dositeja mučenika 1929. godine crkva je dobila nov izgled kada je dodat zvonik. Drugu obnovu je sproveo protojerej Dragovan Petrović, starešina ovog hrama pocetkom 21. veka. I tada je crkva značajno promenjena, izmenila je svoj prvobitni izgled i dobila ovakvu formu koju ima i danas.

Paraklis Preobraženja Gospodnjeg sagrađen je 2020. i to je mesto na kojem je bila prvobitna crkva u ovoj porti.

Tokom Turske vladavine vernici su prolazili kroz težak period, okupljanja su bila zabranjena, a zvono nije smelo da se čuje.

U Nišu je pored Srba hrišćana, živelo i dosta Turaka i nešto Albanaca i u to vreme je bio težak period za sve vernike, bilo je zabranjeno da se čuje zvono i hrišćani su morali tajno da se okupljaju, crkve nisu smele da se vide. Narod je čekao prvo sunce slobode.

Danas Svetinikolska crkva ima 4 parohije, sa ne manje od po 400 ili 500 primajućih domova.

Otac Zoran Filipović kaže da je narod ovog kraja izuzetno vezan za Svetinikolsku crkvu

„Ja sam to video kada sam postavljen u ovu crkvu na službu i kada sam postao starešina, tu je odnos drugačiji. U svaku drugu crkvu, ljudi dolaze kao u svetinju, a u ovu dolaze kao u svoju svetinju. Ova je iznad ovih drugih. Narod ima veliko poštovanje prema ovoj svetinji, veće nego prema  bilo kom svešteniku koji je u njoj služio ikad“, kaže otac Filipović.

Kao hramovnu slavu crkva obeležava Prenos moštiju Svetog Nikolaja juna meseca, tada je u porti veliki sabor.

Celu epizodu o crkvi Svetog Nikole iz serijala “NEobične razglednice Palilule” pogledajte na YouTube kanalu „Nove mreže“

Emisija se realizuje uz podršku Gradske opštine Palilula.