Zašto je Staro groblje u Nišu istorijski značajno?
Ne zna se tačno od kada postoji niško Staro groblje u Nišu, a neki od hiljade spomenika podignuti su u 18. veku. Višedecenijska ideja da groblje, koje nije aktivno već pola veka, postane memorijalni kompleks nije realizovana zbog nedostatka novca.
Ipak je ono istorijski značajno. Nalazi se na jugu Niša odnosno u centralnom delu Gradske opštine Palilula. Groblje je izduženog oblika, sa širim istočnim ulaznim i užim zapadnim delom i zauzima gotovo 17 hektara.
Podaci sa nadgrobnih spomenika ukazuju na starost groblja.
„Pravo istraživane groblja nikada nije sprovedeno tako da ne možemo da tvrdimo da ima sao 200 nadgrobnih spomenika sa istorijskom i kulturnom vrednošću i koji zaslućuju da budu pravilno obeleženi“, kaže istoričar iz Zavoda za zaštitu spomenika Niš, Đorođe Stošić.
Najstariji je grob Voina – iz 1819. godine. Nalazi se u zapadnom delu, koji je takođe najstariji deo ovog kompleksa.
Odbornici Skupštine Gradske opštine Palilula 14. oktobra 2010. godine doneli su odluku o pokretanju inicijative u Skupštini grada Niša da se prostor Starog groblja „Gorica“ uredi u „memorijalni park“.
Istoričari kažu da jedna od zanimljivosti je da se prostor oko Starog groblja deo nekada zvao crnogorska Palilua, a evo i zašto.
„Zbog Serdara Jola Piletića, crnogorskog junaka, vojskovođe i državnika 19. veka. On je u megdanima u Crnoj Gori sa Turcima stekao slavu jer je uspeo da pogubi turske megdnadžije. U Niš je došao 1878. godine kada se posvađao sa knezom Nikolom crnogoskim i izbegao je u Srbiju i naselio se u Niš i živeo na Paliluli zbog čega se ceo jedan deo ovog naselja nazivao crnogoskom Palilulom“, objašnjava istoričar Đorđe Stošić.
Koji su još spomenici stavljeni pod zaštitu pogledajte u emisiji „Neobične razglednice Palilule“ Udruženja Nova mreža, Niš.