Uksrs ili Vaskrs?

Ako ste u dilemi kako treba pravilno jedni drugima da čestitate praznik, treba da znate da je razlog pre svega uticaj različitih kulturnih tradicija.

Hristos vaskrse, Hristos vaskrs, Hristos voskrese, Hristos vaskrese, Hristos voskrse su sve pozdravi koje možemo čuti prilikom čestitanja najvećeg hrišćanskog praznika.

Ovaj praznik je u našem narodu poštovan od davnina i predstavlja dan kada je Isus Hristos nakon raspeća na krstu, trećeg dana vaskrsnuo iz mrtvih.

Ako ste u dilemi kako treba pravilno jedni drugima da čestitamo, treba da znate da je to zbog raznih uticaja kulturnih i vremenskih tradicija, u kojima smo se nalazili.

Tako danas imamo Uskrs – srpsko narodno, Vaskrs – staro srpsko književno i crkveno i Voskresenije današnje srpsko crkveno.

Prema današnjem opšteprihvaćenom rečniku matice srpske, najpravilnije bi bilo reći: “Hristos vaskrse”! Pored toga ispravno je i “Hristos voskrese”. 

Izvorni oblici reči kao što su Vaskrs, Vaskrsenije, Vaskrsnuti, Vaskrse potiču iz starog srpkog crkvenog i književnog jezika. Ove reči u prevodu označavaju uskrsnuće, odnosno ustajanje iz mrtvih i ponovno oživljavanje.

Srpska redakcija staroslovenskog jezika nastala je u vreme kada su Srbi primili slovensko bogosluženje i slovensku pismenost, tokom X veka.

Od tada pa do prvih decenija XV veka, Srbi su pomenute reči izgovarali sa poluglasnikom iza početnog “V”, a od XV veka pa nadalje izgovaraju ih sa “A”. Dakle to je reč Vaskrs.

Negde od sredine XVIII veka do danas ruskoslovenski jezik se upotrebljava u Srpskoj pravoslavnoj crkvi kao zvaničan crkveni jezik. U tom crkvenom jeziku reči o kojima govorimo izgovaraju se na ruski način, sa “O” u prvom slogu, Voskresenije, Voskresnuti, Voskrese.

Reč Uskrs pripada srpskom narodnom jeziku, u kojem je u veoma davno vreme početno “U” dobijeno od starog početnog “V”.

Tako da je potpuno ispravno i u duhu našeg srpskog jezika i pravoslavlja čestitati i Usrks, kao i Vaskrs.